Chyba każdy region w Polsce ma swoje charakterystyczne elementy kultury, które wyróżniają dany region spośród innych. Ważnym elementem jest z pewnością gwara regionalna, czyli specyficzny, typowy dla regionu język, który pojawia się w komunikacji mieszkańców danego regionu i który niekoniecznie w pełni rozumiany jest przez osoby, które przyjeżdżają do danego miejsca z innych części Polski. Na Pomorzu najbardziej popularna jest gwara kaszubska, a w górach wiadomo - gwara góralska.
Jeśli ktoś wie coś na temat prawdziwej gwary góralskiej, może przytoczyć przykłady najpopularniejszych słów czy zwrotów wraz z "przełożeniem" na język polski używany w całym kraju to byłoby super. Na pewno wiele osób chciałoby poznać typowe góralskie zawołania czy słówka używane na co dzień :)
Wiek: 37 Doczya: 22 Lut 2010 czyli 5312 dni temu Posty: 299 Tematy: 8 Otrzyma 7 piw(a) Skd: Murzasichle
Wysany: 2010-02-25, 12:19
W okolicach Bukowiny Tatrzańskiej popularne jest zawołanie 'Hej'. Znaczy to ni mniej ni więcej co 'tak' :)
Reszta jakby to powiedzieć sprowadza się w większości do przerobienia głosek, np. zamiast "już" jest "juz", "jeszcze" - "jesce", 'ja' - 'jo', itp.
Wyjątkiem może być 'godos', 'godomy', 'godom'... czyli mówisz, mówimy, mówie. Oczywiście znajdzie się jeszcze parę dziwnych wyrazów niezrozumiałych dla przeciętnego człowieka. Zwykle ludzie po około tygodniu rozumieją większość tego co się mówi 'po góralsku'.
Fantasmagoria
Doczya: 24 Lut 2010 czyli 5310 dni temu Posty: 65 Tematy: 6 Otrzyma 3 piw(a)
Wysany: 2010-02-26, 20:28
To prawda na początku nic się nie da zrozumieć, ale z czasem człowiek się przyzwyczaja. Przesyłam kilka przykładów:
pelenka - wódka
na podołku - na kolanach
gęśle - skrzypce
przyloz - przyszedł
Jak coś mi się jeszcze przypomni to podeślę :)
Udało mi się znaleźć słownik gwary góralskiej :) Jeśli ktoś zna jeszcze jakieś ciekawe słowa to zapraszam do dodawania :)
A
a dyć - a przecież
B
baca - pasterz
baciarka - zabawa
boskać - całować
bedom - będę
bez - przez
boskać - całować
brzyzek - brzeg, pagórek
budorz - cieśla
bukty - kluski ziemniaczane
bunc - twardy ser
C
ceper - przyjezdny
chałpa - dom
chawok - tutaj
chudobny - ubogi
chłop - mąż
ciskać - rzucać
ciupać - rąbać
ciupaga - siekierka na długim drzewcu
cliwa - brzydka
copka - czapka
corno izba - kuchnia
cuska - płaszcz
D
dranice - deski
drzewiej - dawniej
duchac - dmuchać
dudki - pieniądze
duje - wieje
durknąć - strzelić
dyć - ale
dziedzina - pole gazdowskie, wieś
dzisiok - dzisiaj
dźwierze -drzwi
K
ka - gdzie
kabatek - rodzaj kobiecej bluzki
kabot - kurtka
kaflok - piec kaflowy
kaj - gdzie
kcem - chcę
kęsiowo - jedzenie
kida - pada
kidało - sypało
kiek - kiedy
kiela - ile
klepkać - klepać
klupać - stukać
kłabuk - kapelusz góralski z muszelkami i piórkiem
kolwicek - prawie
kopyrtać się - kręcić się
kostki - szlifowane muszelki
kotwić - tęsknić
krapka - troszkę, odrobina
krzycy - płacze
któz - któż
kufa - pysk
kumora - izdebka
kurniawa - zadymka śnieżna
kwilka - chwilka
L
leber - leń
lezem - leżę
luba - miła
Ł
ło bez - ach tak
łobytom - ciągle
łobzdobała - rozbolała
łokropecnie - okropnie
łokulory - okulary
łokurować - zyskać
łowce - owce
łobejdzies - obejdziesz
łyska się - błyska się
M
malućko - malutko
masny - tłusty
matuś - mama
mitrożyć - nic nie robić
młaka - bagno
moskol - placek owsiany pieczony na piecu
mrawić - trwonić
myrdać - kiwać
N
na podołku - na kolanach
na izbie - na strychu
na mój dusiu - na moją duszę
nablizać - przybliżać
napytać - zaprosić
naremny - gwałtowny
naryktować - przygotować
nika - nigdzie
nie peć - nie żarty
O
omasta - przyprawa
oscypek - ser owczy
ostomiły - najmilszy
P
pacholek - służący
parobek - kawaler
parzenica - haftowane zdobienie męskich spodni
pedziec -powiedzieć
pedzo - pędzą
pelenka - wódka
piknie - pięknie
płojdze - choć
płony - lichy
potocek - mała rzeczka
poć tu - chodź tu
podłazy -zwyczaj chodzenia z życzeniami podczas świąt
pojeden - niejeden
pokiela - po ile
polana - łąka
połednie - południe
poseł - poszedł
posiady - spotkania towarzyskie
pościel - łóżko
pozabaczyć - pozapominać
poziro - podgląda
prosem piknie- proszę pięknie
przeca - przecież
przepominać - zapomnieć
przepytywać - przepraszać
przybocyć - przypomnieć
przykrzy mi się - nudzi mi się
przyloz - przyszedł
przysła - przyszła
pujdomy - pójdziemy
pyrć -ścieżka wysokogórska
pytać -zapraszać, prosić w gościnę
R
raić - radzić
roki - lata
rondel - duży garnek
rozkidać się - rozwalić się
rozwozać - zastanawiać się
rubać - rąbać
rusył się - ruszył się
rzodko - słabo
S
sabasinik - piec do pieczenia chleba
scyry - szczery
sędej - wszędzie
siąpawica -drobny, długotrwały deszcz
siedzom - siedzę
sietniok -niewydarzony, niepełnosprawny człowiek
siumny -wspaniały, dorodny
sjeni - zdjęli
skieltować - kupować
skije - narty
skokać - skakać
skole -skały, kamienie
snalyź się - znaleźć się
sopa - szopa
skorusa - jarzębina
stolica -duży stołek na czterech nogach bez oparcia
stroić - szykować
stropiła - zmartwiła się
strybać się - wdrapać się
suje się - sypie się
sukać - szukać
syćka - wszystko
syr - ser
Wiek: 37 Doczya: 22 Lut 2010 czyli 5312 dni temu Posty: 299 Tematy: 8 Otrzyma 7 piw(a) Skd: Murzasichle
Wysany: 2010-02-27, 19:54
Poprawki co do słów używanych u mnie:
- a dyć - e dyć
- biyda - bieda
- boskać - bośkać
- duchac - duchać
- dźwierze - dźwiyrze (wiem, że to dla niektórych nie do wymówienia, to trzeba po prostu usłyszeć i nauczyć się mówić)
- frajerka - tego nie słyszałam, mówi się za to kochanecka (niekoniecznie w znaczeniu kochanka, ale również ukochana)
- gociniec - gościniec (w sumie w pl też to występuje)
- grule - w niektórych rejonach mówią jeszcze rzepa
- haj - hań
- hebaj - heboj
- izba - jest jeszcze coś takiego jak bioło izba
- kaj - czasami jeszcze mówi się kany (kany idzies - gdzie idziesz)
- kidało - raczej rozkidać :) - rozrzucać (gnój :P) lub odkidać, kidać (odsnieżyć, odśnieżać śnieg),
- kiek (kie) - kiedy, jak
- kopyrtać się - czy kręciś hmm, ale na pewno wykopyrtać się - wywrócić się
- lezem - może również znaczyć idę (juz lezem)
- łobejdzies - również łobejdzies siy- obejdziesz się (bez czegoś)
- naublizać - naubliżać komuś
- omasta - to nie przyprawa :) ale roztopione masło do polania dania :P
- pedziec - pedzieć
- płojdze - no nie do końca tak to brzmi, ale ciężko to napisać (pójdźze) i nie znaczy choć, tylko chodź, to znaczenie ma chebojze lub cheboj (-ze to podkreślenie, wzmocnienie)
- potela - dokąd (w sensie czasu)
- pozabaczyć - nie nie nie :) tylko zabocyc - zapomnieć, albo pozabacywać - pozapominać
- przebocyć - wybaczyć
- pujdomy - raczej pódziy(e)my
- rubać - nie rubać a rombać
- rzodko - to znaczy nie słabo, a rzadko po prostu
- sabasinik - sabaśnik - nie piec, bardzo specyficzny piecyk :) znajdujący się w piecach kaflowych, metalowy do pieczenia chleba, ciasta itp.
- sędej - ma być wsyndy,
- siedzom/em - siedzą/ę
- skije - nie wiem gdzie to ktoś usłyszał :P chyba jakiś góral naigrywać ze ski ;], albo o kijkach myślał :P i skądś mu się s dodało
- snalyź się - znalyź siy - nie mówi się - 'się', trochę inaczej to brzmi
- stroić - a propos szykowania się jest jezszcze - sykowno - wystrojona, ładna
- strybać się - ma być styrmać siy
- śpiwo - tutaj jest taka głoska, której w pl nie ma - 'iy' a nie czyste 'i'
- świarny - ma być śwarny
- tustela - ma być stela
- urada - raczej uradzić czyli naradzić się
- wyzdajać - ja się spotkałam z używaniem wyzdajać się jako ubrać się, wystroić itp.
- zabacyć - zabocyć
- zatom - ma być za tom - za tą
- zatrefić - ma być utrafić - dogodzić, trafić w czyjś gust
- zatyroł kasik - można też mówić zapodzioł się kasik
- żętyca - po góralsku to zyntyca :)
W niektórych miejscach jeszcze się (siy) brakuje ale już nie dopisywałam :P
Fantasmagoria
Doczya: 24 Lut 2010 czyli 5310 dni temu Posty: 65 Tematy: 6 Otrzyma 3 piw(a)
Wiek: 37 Doczya: 22 Lut 2010 czyli 5312 dni temu Posty: 299 Tematy: 8 Otrzyma 7 piw(a) Skd: Murzasichle
Wysany: 2010-02-28, 13:41
Co racja to racja :D Jak się przejęzyczysz to będzie klapa, już nie mówiąc o akcencie, który trzeba nabyć :P
Fantasmagoria
Doczya: 24 Lut 2010 czyli 5310 dni temu Posty: 65 Tematy: 6 Otrzyma 3 piw(a)
Wysany: 2010-03-01, 22:36
Nie ma tak łatwo już musisz zacząć ćwiczyć :)
Kamila
Doczya: 24 Lut 2010 czyli 5311 dni temu Posty: 253 Tematy: 9 Otrzyma 3 piw(a)
Wysany: 2010-03-02, 15:24
no właśnie a nabyć tego charakterystycznego akcentu na pewno nie jest łatwo więc nie wiem czy nie porywasz się z motyką na słońce ale oczywiście wszyscy tutaj trzymamy kciuki i pochwal się dokonaniami
magda123
Wiek: 33 Doczya: 25 Lut 2010 czyli 5310 dni temu Posty: 68 Tematy: 3 Otrzyma 2 piw(a)
Wysany: 2010-03-02, 17:38
No właśnie.
Jak wymówić np. "biyda"? Nie mogę sobie z tym poradzić :D
Wiek: 37 Doczya: 22 Lut 2010 czyli 5312 dni temu Posty: 299 Tematy: 8 Otrzyma 7 piw(a) Skd: Murzasichle
Wysany: 2010-03-04, 18:54
haha to mi klina zabiłeś, bo się nigdy nie zastanawiałam :D, biała izba ma specjalne przeznaczenie (coś mi świta ale nie pamiętam dokładnie więc nie mówie, ciotki sie zapytam jak ja kiedys spotkam :P)
Nie moesz pisa nowych tematw Nie moesz odpowiada w tematach Nie moesz zmienia swoich postw Nie moesz usuwa swoich postw Nie moesz gosowa w ankietach Nie moesz zacza plikw na tym forum Moesz ciga zaczniki na tym forum
ale oczywiście wszyscy tutaj trzymamy kciuki i pochwal się dokonaniami
